Erfgoed levert een waardevolle bijdrage aan het gezamenlijk maatschappelijk kapitaal: het is een belangrijke identiteitsbepaler en community builder. Maar worden in de gemeente Oirschot deze volop aanwezige kansen ook daadwerkelijk benut? Hoe kan op een duurzame, respectvolle en eigentijdse wijze omgegaan worden met het erfgoed? Wat is een toekomstbestendige betekenis van het Oirschots erfgoed, die ruimte biedt voor inspirerende kansen en aansluiting zoekt bij hedendaagse, maatschappelijke ontwikkelingen?

Vanuit deze opgave en opvattingen is er gestart met een open proces waarin we op zoek zijn gegaan naar een aantrekkelijk perspectief voor de omgang met het Oirschots erfgoed waarin het bij kan dragen aan de well-being van inwoners en bezoekers. Een perspectief waarin erfgoed geen last is, maar juist een lust. Een perspectief waarin erfgoed niet langer geïsoleerd wordt door ze op een beschermde lijst te plaatsen, maar juist aansluit bij de huidige opvattingen over de omgang met een brede meerwaarde van erfgoed. 

We werken vanuit de hypothese dat we veranderen van ‘erfgoed behouden vanuit erfgoed’ naar ‘erfgoed als bindmiddel om de well-being van bewoners en bezoekers te vergroten. Daardoor verbinden we erfgoed aan lokale en mondiale thema’s en urgenties om te komen tot lokale oplossingen. Verder werken we vanuit een bredere focus dan alleen roerend erfgoed, wetende dat materieel en immaterieel erfgoed met elkaar verbonden zijn. Onze aanpak is gebaseerd op het benutten van de kracht en kennis van het collectief om tot oplossingen te komen.

De observaties zijn gebundeld en gepresenteerd in een drieluik met de titel: Landschap van Bezinning. Dit drieluik reconstrueert het Oirschots erfgoed landschap door de observaties uit het heden (wat is er?) te koppelen aan het verleden (waar komen we vandaan?) en de toekomst (waar gaan we naartoe?). Om dit te realiseren is het van belang dat de beschikbare handelswaar gekoppeld wordt aan de juiste mensen en deze van betekenis worden voor de thema’s die er spelen. Dit is gepresenteerd door middel van een ‘erfgoed uitzendbureau’ in de expositie. Deze mini-expositie heeft zowel in de Sint-Petrusbasiliek als de entreehal van het gemeentehuis gestaan om reacties vanuit de gemeenschap op te halen. 

Om de multidisciplinaire samenwerking te stimuleren, stellen we een werkwijze voor waarin samen vanuit wat er is en wat er speelt op zoek gegaan wordt naar nieuwe waarden van erfgoed. Deze Integrale Erfgoed Werkwijze bestaat uit 6 stappen. Het is belangrijk om te starten met een intentie (niet met een uitgewerkt plan), waarbij het resultaat zich laat vormen en beinvloeden aan de hand van het collectieve proces.